KUVUNJWA KWA BUNGE NA MAANA YAKE KIKATIBA, PAMOJA NA TATHMINI YA MATARAJIO YA WANANCHI

1. MAANA YA KUVUNJWA KWA BUNGE KIKATIBA

Kwa mujibu wa Katiba ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania ya mwaka 1977, kuvunjwa kwa Bunge ni hatua ya kikatiba inayotokea mwishoni mwa kipindi cha miaka mitano cha utawala wa Bunge. Kifungu cha 90(1) cha Katiba kinampa Rais mamlaka ya kulivunja Bunge pale inapokaribia uchaguzi mkuu.

Kuvunjwa kwa Bunge humaanisha yafuatayo:

• Wabunge wote wanapoteza rasmi mamlaka yao ya kikatiba.

• Sheria mpya haziwezi kupitishwa tena hadi Bunge jipya litakapoundwa baada ya uchaguzi.

• Serikali (yaani Baraza la Mawaziri) linaendelea na kazi kama "Serikali ya Mpito" hadi uchaguzi ukamilike na serikali mpya ianze kazi.

• Tume ya Taifa ya Uchaguzi huendelea na maandalizi ya uchaguzi mkuu ili wananchi wachague wabunge wapya, madiwani, na Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania.

  
  
  

2. TATHMINI YA MATARAJIO YA WANANCHI KWA BUNGE LINALOMALIZA MUDA WAKE

Wananchi huwa na matarajio makubwa kutoka kwa Bunge lao, na hivyo, tathmini ya utendaji wa Bunge kabla ya kuvunjwa ni jambo muhimu kwa jamii kuelewa mafanikio na changamoto zilizokuwepo. Tathmini hii hujikita kwenye maeneo yafuatayo:

a) Uwajibikaji wa Wabunge kwa Wananchi

• Wananchi wengi hutathmini kama wabunge wao walifanya kazi ya kuwasilisha kero, hoja na masuala ya maendeleo ya majimbo yao bungeni.

• Kuna matarajio ya wabunge kuwa karibu na wananchi, kuhudhuria mikutano ya hadhara na kuhamasisha ushiriki wa wananchi katika shughuli za maendeleo.

b) Upitishaji wa Sheria na Kusimamia Serikali

• Bunge linatarajiwa kupitisha sheria zinazolinda haki za wananchi, kukuza uchumi na kuhakikisha uwazi katika matumizi ya fedha za umma.

• Wananchi pia walitarajia Bunge lifanye kazi yake ya kuisimamia Serikali ipasavyo, hasa kwenye masuala ya rushwa, ubadhirifu na utekelezaji wa bajeti.

c) Umakini Katika Kujadili Masuala ya Kitaifa

• Matumaini yalikuwepo kuwa Bunge lingekuwa jukwaa la sauti za Watanzania, likijadili masuala ya elimu, afya, mazingira, ajira za vijana, bei za mazao na huduma za jamii kwa umakini na weledi.

d) Uwajibikaji wa Wabunge Binafsi

• Baadhi ya wananchi walikuwa na matarajio makubwa kwa wabunge wao binafsi kujenga shule, vituo vya afya, kuchochea ajira na miradi ya maendeleo – hata kama kikatiba hiyo si kazi ya moja kwa moja ya Mbunge.

  
  
  

3USHAURI KWA JAMII: KUJIANDAA KIKAMILIFU NA KUJIFUNZA KUTOKA BUNGE LILILOPITA

Kuvunjwa kwa Bunge ni fursa kwa jamii kutafakari:

• Je, wawakilishi waliowachagua walitimiza ahadi?

• Je, walikuwa karibu nao, waliwasikiliza, na kushughulikia changamoto zao?

• Je, waliwasilisha hoja za msingi na kushiriki kikamilifu katika vikao vya Bunge?

Huu ni wakati wa kuelimika na kufanya uamuzi makini katika uchaguzi ujao. Wananchi wanapaswa ku:

• Kujitokeza kwa wingi katika mchakato wa kuchagua viongozi wenye maadili, dhamira ya kweli, na uwezo wa kuleta maendeleo.

• Kujadili katika jamii juu ya aina ya viongozi wanaotakiwa – wale wanaotumikia watu badala ya kujitumikia.

• Kudai uwajibikaji kwa wawakilishi watakaochaguliwa kupitia mikutano ya hadhara, midahalo, na vyombo vya habari.

  
  
  

Kuvunjwa kwa Bunge si mwisho wa safari ya kisiasa bali ni mwanzo wa mchakato wa upyaishaji wa uongozi wa kidemokrasia. Ni wakati wa kutafakari, kufanya tathmini na kujiandaa kuchagua viongozi wanaoendana na matarajio ya wananchi. Jamii inapaswa kupewa elimu endelevu ili kuimarisha ushiriki wao kwenye uchaguzi na kuhakikisha Tanzania inaendelea kusonga mbele kidemokrasia, kiuchumi na kijamii.